Kira enflasyonunda OECD ülkeleri arasında açık ara lideriz!
OECD verilerine göre Türkiye’de yıllık kira enflasyonu yüzde 89’a ulaştı. Bu oran, ikinci sıradaki Macaristan’ın sekiz katı. Uzmanlar, konut arzındaki yetersizlik ve yüksek enflasyonun barınma krizini derinleştirdiği görüşünde.
OECD verileri Türkiye’de barınma krizinin ulaştığı boyutu gözler önüne serdi. 2025 Nisan itibarıyla Türkiye’de yıllık kira enflasyonu yüzde 89,19’a ulaştı. Bu oran, ikinci sıradaki Macaristan’ın sekiz katı düzeyinde.
Ekonomist İnan Mutlu’nun OECD verilerinden derlediği kira enflasyonu grafiği, Türkiye’nin konut piyasasında yaşanan yapısal sorunları çarpıcı bir biçimde ortaya koydu. OECD’ye üye 38 ülkenin yer aldığı sıralamada, Türkiye %89,19’luk oranla ilk sırada yer alırken, en yakın takipçisi Macaristan’da kira artışı yalnızca %11,01 seviyesinde kaldı. Listenin son sırasındaki Güney Kore’de ise kira artışı %1’in altında.
2015’TEN BU YANA 11 KATLIK ARTIŞ
OECD’nin konut fiyatları endeksine göre, Türkiye’de kira fiyatları 2015 yılından bu yana yaklaşık 11 kat artarak uluslararası düzeyde eşi benzeri görülmemiş bir yükseliş sergiledi. Aynı dönemde Litvanya gibi ülkelerde bu artış %80-90 seviyelerinde kalırken, Türkiye’deki artış %1000’i aştı. Türkiye, bu oranla yalnızca 2025’te değil, son on yılda da OECD ortalamasının çok üzerinde bir seyir izledi.
YÜKSEK ENFLASYON VE ARZ KRİZİ ETKİSİ
Uzmanlara göre bu olağanüstü yükselişin arkasında birkaç temel faktör var:
Uzun süredir yüksek seyreden genel enflasyon,
Konut arzındaki yetersizlik,
Kentsel dönüşüm süreçlerinin yavaş işlemesi,
İç göç ve yabancı nüfusun büyük şehirlerde yoğunlaşması,
Üniversitelerin yüz yüze eğitime geçmesiyle birlikte öğrenci talebinin artması.
Her ne kadar konut kiralarına %25’lik yasal zam tavanı uygulanıyor olsa da, piyasa koşullarında bu sınırın çoğu zaman fiilen aşıldığı gözlemleniyor. Özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerde kiralar ortalama hane gelirinin çok üzerinde seyrediyor.
OECD GENELİNDE EĞİLİM NE YÖNDE?
OECD ülkelerinde genel olarak kira enflasyonunun, manşet enflasyonun üzerinde seyrettiği bir dönem yaşanıyor. Ancak bu fark, Türkiye’deki kadar keskin değil. Örneğin:
İngiltere: Kira artışı %6,3 – Genel enflasyon %3,5
Kanada: Kira artışı %5,2 – Genel enflasyon %1,7
ABD: Kira artışı %4,0 – Genel enflasyon %2,3
Türkiye’de ise 2025 Nisan itibarıyla manşet enflasyon %37,9 düzeyinde ölçülürken, kira enflasyonu bunun iki katından fazlasına ulaşmış durumda.
BARINMA KRİZİ DERİNLEŞİYOR
Konut fiyatlarındaki bu olağanüstü artış, yalnızca ekonomik bir mesele değil, aynı zamanda giderek büyüyen bir sosyal sorun haline geliyor. Düşük ve orta gelirli hanelerin kira yükü altında ezilmesi, kent merkezlerinden uzaklaşması ve sosyal dışlanma riskiyle karşı karşıya kalması, sosyal politikalarda radikal bir yeniden düşünmeyi zorunlu kılıyor.
Ekonomistler, Türkiye’de kiraların enflasyonla mücadele sürecinde "yapışkan" bir unsur olarak kalacağı ve enflasyonun düşürülmesini zorlaştıran bir etki yaratacağı görüşünde. Zira kira sözleşmeleri çoğunlukla yıllık olarak yenileniyor ve geçmiş enflasyon oranlarıyla güncelleniyor. Bu da, fiyatların kolay kolay gevşememesine yol açıyor.
YASAL DÜZENLEME VE SOSYAL KONUT GEREKLİLİĞİ
Uzmanlar, mevcut durumun sürdürülemez olduğunu ve çözümün yalnızca faiz politikalarında değil, konut arzını artırıcı ve sosyal konut üretimini teşvik eden kamu politikalarında aranması gerektiğini vurguluyor. Aksi takdirde, Türkiye’nin büyükşehirlerinde barınma, yalnızca ekonomik değil, insani bir krize dönüşebilir.
