KOBİ'ler usta ve nitelikli ara eleman sorununa çözüm arıyor
KOBİ’ler için usta ve nitelikli ara eleman sıkıntısı, üretimden rekabet gücüne kadar pek çok alanda belirleyici bir sorun haline geliyor. İş dünyası, kalıcı çözümün eğitim, teşvik ve istihdam politikalarının eş güdüm içinde yürütülmesinden geçtiğine dikkat çekiyor.
Türkiye ekonomisinin bel kemiğini oluşturan KOBİ’ler, son yıllarda finansman ve maliyet baskılarının yanı sıra giderek derinleşen usta ve nitelikli iş gücü açığı ile mücadele ediyor. Sanayiden hizmet sektörüne, tekstilden gıdaya kadar geniş bir yelpazede faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli işletmeler, üretimin sürdürülebilirliği açısından kritik öneme sahip ara eleman ve usta bulmakta zorlanıyor.
Sektör temsilcilerine göre sorun artık geçici değil, yapısal bir nitelik taşıyor.
MESLEKLER YAŞLANIYOR USTALAR AZALIYOR
KOBİ’lerde çalışan usta profiline bakıldığında yaş ortalamasının giderek yükseldiği görülüyor. Emeklilik çağına yaklaşan ustaların yerini dolduracak genç iş gücünün yeterince yetişmemesi, işletmelerde bilgi ve deneyim kaybı riskini artırıyor. Uzmanlara göre, meslek liselerine ve teknik eğitime olan ilginin uzun süredir düşük seyretmesi, bu tabloyu daha da ağırlaştırıyor. Birçok işletme, yıllarca yanında çalıştırarak yetiştirdiği ustasını kaybettiğinde aynı nitelikte personeli bulamıyor.
GENÇLER SANAYİDEN UZAK DURUYOR
KOBİ’lerin en çok dile getirdiği başlıklardan biri de gençlerin üretim ve sanayi işlerine mesafeli yaklaşması. Masabaşı iş beklentisi, sosyal algı ve çalışma koşullarına dair endişeler, gençlerin zanaat ve teknik mesleklere yönelmesini zorlaştırıyor. Bu durum özellikle organize sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren işletmelerde kapasite kullanım oranlarını doğrudan etkiliyor. Bazı KOBİ’ler sipariş almasına rağmen, işi yapacak usta bulamadığı için üretimi sınırlamak zorunda kalıyor.
EĞİTİM–SEKTÖR İŞ BİRLİĞİ ARAYIŞI
Sorunun çözümü için KOBİ’ler, meslek liseleri ve mesleki eğitim merkezleriyle daha yakın iş birlikleri kurmaya yöneliyor. Uygulamalı eğitim, uzun dönem staj ve işletme içinde yetiştirme modelleri yeniden gündeme geliyor. İş dünyası, müfredatların sektörün güncel ihtiyaçlarına göre güncellenmesini ve öğrencilerin daha erken yaşta sahayla tanışmasını talep ediyor. Usta-çırak ilişkisinin modernize edilerek yeniden cazip hale getirilmesi de çözüm önerileri arasında yer alıyor.
Teşvikler iş gücü politikasıyla desteklenmeli
Devlet destekleri ve istihdam teşvikleri, KOBİ’lerin elini kısmen rahatlatıyor. Ancak işletmeler, mevcut teşviklerin uzun vadeli ve sürdürülebilir bir iş gücü politikasıyla desteklenmesi gerektiğini vurguluyor. Bazı KOBİ’ler ise kendi akademilerini kurarak, ihtiyacı olan ustayı sıfırdan yetiştirmeyi tercih ediyor. Dijitalleşme ve otomasyon yatırımları da iş gücü açığını azaltmak için başvurulan yöntemler arasında yer alıyor.
Burak KARACA
